In 2000 vierde "t Casino", zoals onze maatschappij in de volksmond genoemd wordt, haar 250-jarig bestaan.  Het begon allemaal op 31 januari 1750, toen Jan-Theodoor van Beieren, prinsbisschop van Luik, het reglement van de "Harmonie Royale" (oorspronkelijk "Harmonie Ste-Cecile de Tongres") bekrachtigde, waarna op 9 februari de stichtigingsplechtigheid plaatsvond.

Hiermee werd, deels onder invloed van de ideeën van de Verlichting en de Franse Revolutie,  een trend verdergezet : een opleving van het verenigingsleven, en een toenemend belang van de profane muziek in onze contreien. In het begin van de 18e eeuw immers diende muziek in Tongeren in eerste instantie om kerkelijke diensten op te luisteren. Dezelfde muzikanten die de religieuze diensten en processies begeleidden - vaak waren dat Luikse, Hoogduitse of Brabantse speellieden - vond men toen wel ook terug bij profane feesten van schuttersgilden, zwaarddansers of rederijkers. Muziek leefde dus wel degelijk in de oudste stad van het land, toen muzikanten van enkele geïsoleerde gezelschappen zich begin 1750 verenigden om de muziekmaatschappij te stichten die zou uitgroeien tot het huidige Casino.

Van de hoogtes en laagtes in de geschiedenis van wat later het Koninkrijk België zou worden, getuigen tot  op zekere hoogte ook de Tongerse annalen waarin  dit Ste-Ceciliagenootschap een rol speelde. Zo werd op 11 december 1799, tijdens de Franse bezetting , in de vroegere St-Niklaaskerk, toen omgedoopt tot "Temple de la Raison", een symfonie van Pleyel uitgevoerd, gevolgd door de Marseillaise. Op 14 juli 1802 werd een grote optocht ter gelegenheid van de verjaardag van de inname van de Bastille muzikaal opgeluisterd. Op 6 maart 1813 nam de harmonie deel aan de inhuldiging van het borstbeeld van Napoleon op het stadhuis. Op 25 juni 1892 werd de Prins van Oranje feestelijk in Tongeren onthaald. Vier jaar later zou die eer dan weer te beurt vallen aan Leopold I, de eerste koning van België.

Dat de muzikanten van de vereniging toen ook al hun mannetje stonden, moge blijken uit enkele van vele anekdotes :

In 1841 nam de harmonie deel aan een internationale muziekwedstrijd in Brussel. Het traject Tongeren - St-Truiden werd tevoet afgelegd; vanaf daar ging het met speciaal spoorwegkonvooi naar Brussel. De expeditie werd een immens succes, want de muzikanten behaalden een 4e prijs, twee zilveren en één gouden medaille. Bij hun thuiskomst werden ze vanaf Borgloon door vijftig ruiters geëscorteerd; aan Kruispoort wachtte hen een enthousiaste menigte, die hen begeleidde naar de feestelijke ontvangst door het stadsbestuur op het stadhuis.

In 1879  nam Casino deel aan de internationale muziekwedstrijd in Arras. Voorzitter van de jury, en tevens auteur van het plichtwerk, was niet minder dan Jules Massenet. Blijkbaar was diens compositie van zo'n hoge moeilijkheidsgraad, dat de harmonie van Maubeuge zich uit de competitie terugtrok. Maar dat belette de Tongenaren niet hun beste beentje voor te zetten, en de eerste prijs weg te kapen; wat hen bij hun terugkeer niet enkel in Tongeren, maar in gans de provincie  Limburg unanieme lofbetuigingen en grote feestelijkheden opleverde.

In de loop der jaren volgden nog vele wedstrijden, en nog vele eerste prijzen. Dat kon vanzelfsprekend enkel dankzij de inzet van getalenteerde en enthousiaste muzikanten. Eén naam willen we in deze context nog vermelden : "Fud" (Alfons) Candrix. De man die tijdens WOII in Berlijn hoge ogen gooide met zijn swingende bigband (Op "YouTube" hier te bewonderen) had een voorgeschiedenis op Casino (waar nog altijd een foto hangt van het legendarische septet, inclusief Fud, dat op 31 mei 1923 het septuor van Beethoven uitvoerde).

In de loop van haar bestaan werd de maatschappij op verschillende locaties ondergebracht. Pas een kleine eeuw na haar stichting kwam ze in het bezit van een geschikt bouwterrein, en werd er overgegaan tot de bouw van een eigen schouwburg. De plechtige inhuldiging vond plaats op 12 juli 1846. 

De begrafenis van August Noyen, een algemeen geacht notabele, en gekend vrijdenker, op 21 december 1873 werd, ondanks voorafgaand negatief advies van de kerk, toch opgeluisterd door Casino. Het hieruit resulterende conflict leidde ertoe dat Casino voortaan de toegang tot alle kerkelijke diensten en processies ontzegd werd, én dat er zich een aantal muzikanten afscheidden, en een nieuwe, katholieke, harmonie, "Concordia" stichtten.

In mei 1917 werd het door de Duitsers opgeeiste gebouw door brand verwoest. Op initiatief van voorzitter en mecenas Paul Neven, en dankzij de steun van andere sympathisanten, kon het worden heropgebouwd, en in 1920 opnieuw worden ingehuldigd.

Kort daarna werd er aangeknoopt met een nieuwe succesformule : in 1922 werd op Casino voor de eerste keer een operette opgevoerd. Sinsdien betekent operette op Casino niet enkel een jaarlijkse traditie (met uitzondering van de oorlogsjaren), maar hét pronkstuk waarmee Casino zichzelf naar de buitenwereld toe propageert.

Intussen vindt de prachtige Casino- schouwburg meer en meer aftrek bij externe culturele organisatoren. Zo vond in 2014 de eerste opera-creatie in Limburg in de schouwburg van Casino plaats :"Donna Giovanna" van Jos Carmans; in 2019 zal zijn tweede opera "King Lear" er het licht zien. Verder mocht Casino sinds 2015 drie jaar na mekaar fungeren als uitvalsbasis voor het gerenommeerde B-Classic-festival .

Dankzij operette, koor, muziekschool, toneel (Vlaamse Kring), symfonie (CasiNova), harmonie, en Beierse Kapel is Casino vandaag meer dan ooit een bloeiende maatschappij.

Kortom, de Koninklijke Muziekmaatschappij Casino is en blijft, als eerbiedwaardig oude, en desondanks bruisend vitale vereniging, een baken in het culturele landschap van Tongeren, en bij uitbreiding Limburg en Vlaanderen.

Voor meer informatie over onze repetitie's, concerten, muzieklessen en zaalverhuur verwijzen wij u graag door de rubriek 'Activiteiten' op deze website.